کنوانسیون حقوق کودک (یا به‌طور مخفف CRC) در ۲۹ آبان ۱۳۶۸ مصوب شد. میثاق اروپایی برای مشارکت کودکان و نوجوانان در سال ۱۹۹۲ توسط کنگره محلی و منطقه‌ای شورای اروپا برای مشارکت کودکان در زندگی محلی و منطقه‌ای تدوین و تصویب شد.
رخدادشهر: در همین سال و پیروی کنفرانس سازمان ملل درباره محیط‌زیست و توسعه (یا همان اجلاس زمین مشهور به اجلاس ریو) توسط یونیسف(صندوق کودکان سازمان ملل متحد) برنامه شهرداران حامیان کودک شکل گرفت و در سال ۱۹۹۶ و متعاقبِ دومین کنفرانس سازمان ملل متحد در مورد سکونتگاه‌های انسانی(Habitat II) و اجلاس شهر، حقوق کودکان و اسکان بشر توسط دفتر اسکان بشر سازمان ملل متحد در استانبول، ابتکار شهرهای دوستدار کودک (CFCI) (The Child Friendly Cities Initiative) توسط یونیسف راه‌اندازی شد و در سومین اجلاس سازمان ملل متحد برای توسعه شهری (Habitat III) در ۲۰۱۶، یونیسف از ۳۵ هزار کودک و نوجوان در ۶۵ کشور جهان تحت عنوانِ «صدای تو در سکونتگاه» نظرسنجی مجازی کرد که براساسِ آن ۳۰ درصد کودکان در شهر خود به‌طور کامل به خدماتِ سلامتی، حفاظتی و آموزشی دسترسی ندارند، ۲۵ درصد کودکان در شهر خود احساس امنیت نداشتند، نیمی از کودکان نگرانی اصلی امنیتی خود را جرائم عنوان کردند، بیش از ۴۰ درصد کودکان در حمل‌ونقل عمومی و پیاده‌روی فراتر از محله خود احساس امنیت نداشتند، نیمی از کودکان شاهد کودکان کار یا گدایی کودکان در خیابان‌ها بودند. ۵۰ درصد کودکان اذعان داشتند که کودکانی وجود دارند که مورد تبعیض واقع می‌شوند.
تنها ۲۶ درصد کودکان معتقدند صدای آنها توسط مقامات شنیده می‌شود. ۴۰ درصد کودکان بیان داشتند که شهرشان علاقه‌ای به تبلیغ یک محیط سالم، کنترل انتشار گازهای سمی، بازیافت زباله یا صرفه‌جویی در مصرف انرژی ندارد. بیش از ۵۰ درصد گفتند که شهرشان برای رویارویی با بلایای طبیعی آماده نیست.
مفاد کنوانسیون حقوق کودک در موارد متعددی به حقوق شهری کودکان ارجاع دارد، از جمله بند ۳ ماده ۳ درباره ایمنی و بهداشتِ مؤسسات، خدمات و وسایلی که مسئول مراقبت و حمایتِ کودکان هستند، بند ۲ ماده ۶ مبنی‌بر تضمینِ حداکثر امکاناتِ بقا و پیشرفتِ کودک، بند ۱ ماده ۱۲ که عبارت است از «کودکی که قادر به شکل دادن به عقاید خود است، بتواند این عقاید را آزادانه درباره تمام موضوعاتی که مربوط به او می‌شود، ابراز کند و به نظرات کودک مطابق با سن و بلوغ او بها داده شود.»، بند ۱ ماده ۱۵ درباره حق کودکان درباره آزادی تشکیل اجتماعات و مجامع مسالمت‌آمیز، ماده ۲۳ درباره مناسب‌سازی برای کودکان دارای معلولیت و حمایت‌های ویژه و تسهیلِ امکانِ شرکت فعال کودک در جامعه، ماده ۲۷ که ناظر بر حق تمام کودکان نسبت به برخورداری از استاندارد مناسب زندگی برای توسعه جسمی، ذهنی و روحی و اخلاقی و اجتماعی است، ماده ۳۱ حق کودک برای تفریح و آرامش و بازی و فعالیت‌های خلاق مناسب سن خود و شرکت آزادانه در حیات فرهنگی و هنرها و فراهم کردن فرصت‌های مناسب برای شرکت در فعالیت‌های فرهنگی، هنری، خلاقِ تفریحی، بند ۱ ماده ۳۲ درباره حق کودک برای مورد حمایت قرار گرفتن در برابر استثمار اقتصادی و انجام هرگونه کاری که زیانبار است و یا توقفی در آموزش او ایجاد کند و یا برای بهداشت جسمی، روحی، معنوی، اخلاقی و یا پیشرفت اجتماعی او مضر باشد.
تحول شکل شهرنشینی به‌نفع کودکان (کتابچه راهنمای یونیسف در باب برنامه‌ریزی شهری کودک‌محور) نیز ضرورت تمرکز بر کودکان و محیط‌های کودک مدار را حقوق مخصوص کودک در کنوانسیون شامل سه دسته حقوقِ حق بقا و رشد، حقوق حفاظت، حقوق مشارکت می‌داند و با ارجاع به کنوانسیون، محیط را عنصر اساسیِ رفاه و شکوفاییِ کودک اعلام می‌کند.
باتوجه‌به اینکه حدود یک‌سوم جمعیت جهان را کودکان (زیر ۱۸ سال) تشکیل می‌دهند (در ایران حدود ۲۸ درصد است) و حدود ۶۰ درصد جمعیت جهان را جمعیت شهرنشین تشکیل می‌دهند (در ایران حدود ۷۶ درصد است)، اهمیت تمرکز بر کودکان در شهرها و تحققِ حقوق کودک از طریقِ شهرِ دوستدار کودک بیشتر برجسته می‌شود. به‌عبارتی بینِ CRC (Convention on the Rights of the Child ) و CFC (Child Friendly City) پیوستگی وجود دارد و نمی‌توان مدعی حقوق کودک بود، اما نسبت به شهر دوستدار کودک بی‌تفاوت بود یا آن را فانتزی خواند. از سوی دیگر، در هر تلاش و ادعایی برای شهرِ انسان‌محور یا شهرِ همگان، باید شهرِ دوستدارِ کودک کانون توجه و برنامه‌ریزی باشد.
منبع: پیام ما
انتهای پیام/
